Mimar Sinan’ın Eserleri ve Özellikleri

Mimar Sinan Kimdir?

Mimar Sinan, Osmanlı İmparatorluğu’nun altın çağında yaşamış ve dünya mimarlık tarihinin en büyük ustalarından biri olarak kabul edilen efsane mimardır. 16. yüzyılda inşa ettiği eserleriyle Osmanlı mimarisini zirveye taşıyan bu dahi mimarın eserleri, yüzyıllar sonra bile hayranlık uyandırmaya devam ediyor.

Mimar Sinan (ya da doğum adıyla Sinaneddin Yusuf veya Abdulmennan oğlu Sinan) , tam doğum tarihi bilinmemekle birlikte 1488-1490 arası tahmin edilmektedir. Kayseri’nin Ağırnas köyünde dünyaya gelmiştir. Yavuz Sultan Selim döneminde devşirme sistemiyle Yeniçeri Ocağı’na alınmış, askeri mühendis olarak yetişmiştir. Yavuz Döneminde Çaldıran, Ridaniye ve Mısır seferlerine katılmış, Kanuni döneminde Belgrad, Rodos ve Mohaç savaşına katılmıştır. Bu dönemlerde birçok gemi yapımını başarıyla tamamlamıştır. Prut seferi sırasında Prut Irmağı’nın üstüne yaptığı köprü ile dikkat çekmiş, Kanuni Sultan Süleyman tarafından takdir edilmiştir. Daha sonra Saray Baş Mimarlığa atanmıştır. Onun eserleri sadece mimari harikalar değil, aynı zamanda mühendislik zaferleridir.

Mimar Sinan’ın Eserleri

Mimar Sinan 92 cami, 52 mescit, 55 medrese, 7 darül-kurra, 20 türbe, 17 imaret, 3 darüşşifa (hastane), 6 su yolu, 10 köprü, 20 kervansaray, 36 saray, 8 mahzen ve 48 de hamam olmak üzere 365 eser vermiştir.

Not: Resmi kayıtlarda 365 eser geçse de tezkirelerle 477 eseri olduğu bilinmektedir.

Mimar Sinan’ın En Büyük 6 Eseri

1. Selimiye Camii (Edirne) – 1575 ”Ustalık Eseri”

Mimar Sinan’ın kendi ifadesiyle “ustalık eseri” olan Selimiye Camii, Osmanlı mimarisinin zirvesi kabul edilir. Selimiye Camii, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesindedir.

Teknik Özellikler:

• İnşaat Süresi: 7 yıl (1568-1575)
• Kubbe Çapı: 31.30 metre (Ayasofya’dan büyük!)
• Yükseklik: 43.28 metre
• Minare Sayısı: 4 adet (70.89 metre)

Mimari Yenilikleri:

• Kubbenin altında tek sütun yok (Bu dönem için devrim niteliğinde)
• Akustik mükemmelliği: Caminin herhangi bir yerinden fısıldanan ses her yerde duyulur.
• Geometrik perfeksiyon: Matematiksel oranlarla tasarlanmış.
• Depreme dayanıklılık: 450+ yıldır ayakta duruyor.

2. Süleymaniye Camii (İstanbul) – 1557 ”Kalfalık Eseri”

İstanbul’un en görkemli camilerinden biri olan Süleymaniye, sadece bir ibadethaneden çok daha fazlası. Cami’de;

• Ana cami
• 4 medrese
• Türbe (Süleyman ve Hürrem Sultan)
• İmaret (aşhane)
• Kütüphane
• Hamam
• Çarşı yer almaktadır.

Mimari Özellikleri:

• Kubbe Çapı: 27.25 metre
• Yükseklik: 53 metre
• Akustik sistem: Kubbeye yerleştirilen 64 küp ile ses kontrolü
• Esnek yapı sistemi: Depreme karşı dayanıklılık
• Doğal havalandırma: Gelişmiş hava sirkülasyon sistemi

3. Şehzade Camii (İstanbul) – 1548 ”Çıraklık Eseri”

Kanuni Sultan Süleyman’ın kendisinden sonra tahta geçmesini istediği oğlu olarak bilinen ancak hastalıktan dolayı vefat eden ilk oğlu Şehzade Mehmet için yaptırdığı Şehzade Camii. Mimar Sinan’ın İstanbul’daki ilk büyük eseri ve kendi tabiriyle “çıraklık eseri”.

400 yıl sonra camii kemerine restorasyon yapılması gerektiği ve nasıl yapılacağını mühendislerin bulamadığı, kemerin altında birkaç malzeme ve mektup bulunduğu, mektupta;
”Bu kemerin ömrü yaklaşık 400 yıldır. Bu müddet zarfında bu taşlar çürümüş olacağından yenilemek isteyeceksiniz. Size camii yapısını bozmadan nasıl yenileyeceğinizi anlatacağım.” deyip detaylı bir şekilde ordaki malzemelerle nasıl restore edilmesi gerektiği yazdığı bilgisi tamamen EFSANE’DİR.

Özellikler:

• Plan: Merkezi kubbeli, simetrik
• Kubbe Çapı: 19 metre
• Özellik: Mükemmel geometrik oran
• Yenilik: Dört yarım kubbenin ortasında merkezi kubbe sistemi

Mimari Önemi:

• Sonraki camilere örnek teşkil eden plan şeması
• Sinan’ın klasik dönem üslubunun başlangıcı

4. Rüstem Paşa Camii (İstanbul) – 1561 ”Çini Sanatının Zirvesi”

Öne Çıkan Özellikler:

• Çini süsleme: Osmanlı çini sanatının en güzel örnekleri
• İznik çinileri: 16. yüzyıl İznik çinilerinin en kaliteli örnekleri
• Renk çeşitliliği: Kobalt mavisi, mercan kırmızısı, beyaz
• Desen zenginliği: Bitkisel ve geometrik motifler

5. Mihrimah Sultan Camii (Üsküdar) – 1548 ”Mimari Zarafet ve Işık Oyunu”

Kanuni Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan’ın kızı Mihrimah Sultan için yaptırdığı Camii’dir. Mimar Sinan’ın Mihrimah Sultan’a olan aşık olduğu ve bu aşk için böyle bir şaheser çıkardığı bilgisi tamamen EFSANE’DİR. Bu efsane hikayenin gerçeğini buradan inceleyebilirsiniz.

Mihrimah Sultan Camii‘nin yarım kubbelerle desteklenen kubbesini, duvarlarının içine gizlenmiş olan dört fil ayağı taşır ve bunların uzantısı olan ağırlık kuleleri kubbeyi çevreler. Bu sayede duvarlar, içeriyi ışıkla doldurmak için açılmış çok sayıda pencereye kavuşur.

Özellikler:

• Konum: Boğaz manzaralı tepe
• Işık: Gün batımında muhteşem ışık oyunları
• Minimalizm: Sade ama etkileyici tasarım
• Plan: Üç yarım kubbeli özgün sistem

6. Kanuni Köprüsü (Büyükçekmece) – 1567 ”Mühendislik Harikası”

Kanuni Sultan Süleyman Zigetvar Seferi’ne çıkarken, ordunun, Büyükçekmece Gölü ile denizin birleştiği bu noktadan sallarla karşıya geçmekte çok zorlanması üzerine buraya köprü yapılmasını emretmiştir. Ancak Kanuni Sultan Süleyman, Zigetvar Kuşatması’nda öldüğü için köprü, oğlu II. Selim zamanında, 1567’de tamamlanmıştır.

Mimar Sinan, Kanuni Köprüsü için ”Köprü, eserlerimin içerisinde şaheserimdir.” demiştir.

Teknik Özellikler:

• Uzunluk: 635 metre
• Kemer Sayısı: 28 adet
• Özellik: Depreme dayanıklı esnek yapı
• Malzeme: Özenle seçilmiş taş ve harç

Mimar Sinan’ın eserleri, sadece yapılar değil, birer zaman kapsülü. Her taşında yüzyıllık deneyim, her kubbesinde matematik dehası, her süslemesinde sanat anlayışı saklı. 450+ yıl sonra bile modern mühendislerin hayranlıkla incelediği bu yapılar, Türk mimarisinin dünya çapındaki temsilcileri.
Sinan’ın gerçek büyüklüğü, teknik mükemmellikle sanatsal estetiği birleştirmesi ve yapılarını sadece bugün için değil, gelecek nesiller için tasarlamasıdır. O, mimarlıkta ölümsüzlüğü başaran nadir dehalardan biridir.